Πολλοὺς αἰῶνες παλιότερα, κατὰ τὸν 4ο αἰῶνα στὴν Κωνσταντινούπολη ἱδρύθηκε ἕνα μοναστήρι, τὸ ὁποῖο ἔγινε φημισμένο ὡς τὸ κοινόβιο τῶν Ἀκοιμήτων, καθὼς ἡ λατρεία καὶ οἱ δεήσεις συνεχίζονταν ἀκατάπαυστα χωρὶς διάλειμμα νυχθημερόν.

Τὰ ὀρθόδοξα χριστιανικὰ μοναστήρια ἦταν πάντοτε τόποι θερμῆς καὶ ἀδιάλειπτης προσευχῆς. Οἱ ἄνθρωποι ἐπισκέπτονταν τὰ μέρη αὐτὰ προκειμένου νὰ ἀνακαλύψουν ἄνδρες καὶ γυναῖκες τῆς προσευχῆς καὶ τῆς ἁγιότητας. Καὶ ἡ εὐχὴ τοῦ Ἰησοῦ καθιερώθηκε στὴν Ὀρθοδοξία ὡς ἕνα μοναδικὸ σύμβολο ἔντονης καὶ ἀδιάλειπτης προσευχῆς. Εἶναι ἡ σιωπηλὴ προσευχὴ τῆς καρδιᾶς, ὁ ζωντανὸς σπόρος ὅλης τῆς πνευματικῆς ζωῆς καὶ τῆς θεολογικῆς σκέψης.

Ἐν τούτοις τὸν 4ο αἰῶνα στὴν Καππαδοκία γιὰ τὸν ἅγιο Βασίλειο τὸν Μέγα ἡ μοναστικὴ ζωὴ δὲν εἶναι παρὰ ἡ ζωὴ σύμφωνα μὲ τὸ Εὐαγγέλιο. Ὅλοι ἔχουμε κληθεῖ νὰ ἀπαντήσουμε στὸ κάλεσμα τοῦ Χριστοῦ. Οἱ μοναχοὶ καὶ οἱ μοναχὲς ἁπλῶς συνειδητοποιοῦν αὐτὸν τὸν σκοπὸ μὲ ἕναν μοναδικὸ τρόπο. Παρομοίως, ἡ προσευχὴ τοῦ Ἰησοῦ ἔχει τὶς ρίζες της στὴν Ἁγία Γραφή, εἰδικῶς στὴν παρότρυνση τοῦ ἀποστόλου Παύλου «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε (Πρὸς Θεσσαλονικεῖς, 1:17). Συνεπῶς ἡ προσευχὴ τοῦ Ἰησοῦ δὲν ἀποτελεῖ προνόμιο τῶν ὀλίγων, ἀλλὰ μία κλήση πρὸς ὅλους.

Ἐπιπλέον ἡ προσευχὴ εἶναι μία λέξη, ποὺ δηλώνει σχέση. Δὲν μπορεῖ ποτὲ νὰ εἶναι μία ἀφηρημένη σκέψη, ἀπομονωμένη ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἢ ἀπὸ τὸν Θεό. Δυστυχῶς, ἔχουμε ὑποβιβάσει τὴν προσευχὴ σὲ μία πράξη ἰδιωτική, μία εὐκαιρία γιὰ ἐγωκεντρικὴ ἐνασχόληση καὶ μεμψιμοιρία.

Ὅμως ἡ προσευχὴ δὲν εἶναι ποτὲ ἀποκλειστικὴ ἢ διαιρετική. Εἶναι περιεκτικὴ καὶ στοργική. Δὲν ἀποκλείει κανέναν καὶ νοιάζεται γιὰ ὅλους. Ἡ αὐθεντικὴ προσευχὴ δὲν ἐκφράζει ποτὲ φιλαυτία ἢ αὐταρέσκεια. Ἔχει ἕνα εἶδος συμπόνοιας γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους καὶ ὅλη τὴν κτίση.

Ἡ ὅλη κατανόηση τῆς Ὀρθοδοξίας, ἡ τάξη καὶ ἡ διδασκαλία γιὰ τὴν προσευχὴ μπορεῖ νὰ συμπυκνωθεῖ στὸν σύντομο τύπο, ποὺ εἶναι γνωστὸς ὡς ἡ προσευχὴ τοῦ Ἰησοῦ. Εἶναι μία προσευχή, ποὺ καθιερώθηκε στὰ κλασικὰ γραπτὰ τῆς Φιλοκαλίας, καὶ διαδόθηκε εὐρέως μέσα ἀπὸ νεώτερα κείμενα, ὅπως Οἱ περιπέτειες ἑνὸς προσκυνητοῦ, τὴν ἱστορία ἑνὸς ἀνωνύμου, περιπλανώμενου Ρώσου, καθὼς καὶ τὶς ἱστορίες τοῦ J. D. Salinger, ποὺ δημοσιεύτηκαν στὰ μέσα τοῦ 20οῦ αἰῶνα στὸ The New Yorker καὶ κυκλοφόρησαν ἀργότερα ξεχωριστὰ μὲ τὸν τίτλο Franny and Zooey.

«Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με». Αὐτὴ ἡ σύντομη προσευχὴ εἶναι μία ἁπλὴ προσευχὴ καὶ ὄχι μία περίπλοκη ἄσκηση. Ἡ προσευχὴ τοῦ Ἰησοῦ μπορεῖ νὰ χρησιμοποιηθεῖ ἀπὸ τοὺς πάντες σὰν μία συνοπτική, στοχευμένη δέηση, ποὺ ὁδηγεῖ κατευθείαν ἀπὸ τὴν καρδιά μας στὴν καρδιὰ τοῦ Θεοῦ μέσα ἀπὸ τὴν καρδιὰ ὅλου τοῦ κόσμου.

Εἶναι ἡ πραγματοποίηση – πέρα ἀπὸ τὴν ἀποστήθιση συμβατικῶν προσευχῶν- τῆς δύναμης τῆς σιωπῆς. Γιατί, ὅταν ἡ προσευχὴ κορυφώνεται στὴν σιωπή, ξυπνᾶμε μὲ μία νέα ἐπίγνωση. Τότε ἡ προσευχὴ γίνεται ἕνας δρόμος γιὰ νὰ παρατηροῦμε πιὸ καθαρὰ καὶ νὰ ἀνταποκρινόμαστε πιὸ ἀποτελεσματικὰ στὸν κόσμο ἐντός μας καὶ γύρω μας.

Εὐχόμαστε αὐτὸ τὸ βιβλίο γιὰ τὸ ταξίδι τῆς εὐχῆς νὰ προσελκύσει τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ σὲ πλῆθος ἀνθρώπων, σὲ ὅλα τὰ μήκη καὶ πλάτη τῆς γῆς.